Кога се чинеше дека капитализмот почиња да пропаѓа во западниот свет во 2009 година, побарувачката од Кина за сè – од железна руда до дизајнерски чанти, помогна да се опорави светската економија од најтемните денови на финансиската криза.
Стимулирана со пакет мерки од 586 милијарди американски долари, кинеската економија порасна за 9,4% таа година и го премина прагот од 10% во 2010 година, заработувајќи пофалби за нејзиното раководство за обнова на глобалната економија во време кога САД и Европа доживуваа тешкотии. Мерките се состоеја главно во заеми на банка и стимулирање на економската активност, додека кинеските компании го снабдуваа светот со суровини и производи.
Некои економисти веруваат дека Кина ќе започне програма за стимулирање што ќе предизвика нов бран на побарувачка во земјите уништени од коронавирусот и ќе помогне да ги спаси од глобалната рецесија.
Овој пат, сепак, Народната банка на Кина зазеде поумерен пристап, дури и кога Федералните резерви на САД инјектираат трилиони долари во финансискиот систем и централните банки ширум светот ги намалуваат каматните стапки.
Кинеската народна банка малку ги намали стапките на кредитите и отвори нов кредитен капацитет од 550 милијарди јуани (78 милијарди американски долари) во банките оваа недела.
„Има голем ентузијазам за интервенциите на Кинеската народна банка овде во Европа, особено со оглед на фактот дека маржата на ЕЦБ за маневар е толку ограничена“, вели Ипек Озкардескаја, аналитичар во „Swissquote Bank“.
Но, втората најголема светска економија е во услови на најостра контракција од 1970-тите. Фабриките и трговските центри се празни од февруари, бидејќи стотици милиони луѓе престанаа да се движат поради вонредната состојба.
Индустриското производство се намали за 13,5% во јануари и февруари, што е најбрзо темпо во историјата, покажаа податоците од Националната канцеларија за статистика во понеделникот. Продажбата на мало се намали за 20,5% во првите два месеци од оваа година во однос на 2019 година, а невработеноста во градовите достигна 6,2% во февруари, највисоко ниво во историјата.
Според пресметките на „ Capital Economics“, бруто домашниот производ ќе се намали за околу 20% во првите три месеци од оваа година во однос на претходниот квартал.
Темпото на капитални инвестиции во земјата, кое генерира глобална побарувачка за градежни материјали и машини, се забавуваше пред кризата со коронавирус, вели Мо Ѕи, главен економист за Кина во компанијата за управување со инвестиции AllianceBernstein.
Ова значи дека дури и силната програма за стимули во Кина нема да го поддржува глобалниот раст.
„Без разлика колку кредитните корпорации земаат, нема простор за ново проширување на капиталното трошење“, забележува таа.
Нил Шеринг, главен економист на Capital Economics, очекува Кина да ги поттикне стимулациите да постигне закрепнување од веројатно најлошото тримесечје за земјата од Културната револуција во 1960-тите и 1970-тите. Capital Economics проценува дека БДП на земјата се намалил за 13 проценти во првите два месеци од оваа година.
Шеринг очекува стимулациите да бидат околу 2% од БДП и доаѓаат од најразлични извори – насочена фискална поддршка во форма на заеми и субвенции за најтешко погодените работодавци и олеснување на монетарната политика. Покрај тоа, централната банка може да понуди ефтино финансирање на банките кои даваат заеми за најпогодените сектори.
Ова може да го зголеми дефицитот оваа година и да додаде на веќе огромниот долг на Кина. Но, Шеринг вели дека Пекинг веројатно има финансиски инструменти за да избегне паѓање во должничка криза.
„Значителните стимулации ќе бидат проблем за должничката структура на Кина на среден рок, но нема да бидат причина за фискалната криза на краток рок“, рече тој.
Вкупниот товар на Кина е околу 310% од БДП, што е едно од највисоките нивоа во економиите во развој, според Меѓународниот финансиски институт.
„Макроекономските напори за стимули ќе бидат многу поскромни отколку во 2009 година, бидејќи големи стимулации не одговараат на сегашното размислување на раководителите во Пекинг“, вели Луис Куџис, раководител на оделот „Азиска економија“ на Oxford Economics.
Заменик-гувернер на Кинеската народна банка, Чен Јулу, пред извесно време за „Фајненшл тајмс“ изјави дека централната банка планира да одржува „нормална монетарна политика“, сигнализирајќи дека ќе избегне воведување на негативни каматни стапки.
„Чувството ми е дека дури и сега, лидерите придаваат поголема важност на финансиската стабилност отколку во 2008 и 2009 година“, вели Николај Шмит, главен меѓународен економист во одделот за фиксни приходи на фирмата за управување со инвестиции Т Rowe Price.
На крајот на краиштата, Кина ќе игра улога во глобалното закрепнување, рече Хелен Киао, економист за Кина во Bank of America. Откако се врати нормалното економско опкружување, се очекува директорите да се активираат фискален и монетарен стимул што ќе ја зголеми побарувачката за суровини и добра во странство во втората половина.
„Има добри шанси Кина да биде првата што ќе забележи пад и првата што ќе се опорави“, додаде таа.