Цените на испораките вртоглаво се зголемија во последните месеци. Сопствениците на бродови тријат раце, а меѓу компаниите се води немилосрдна глобална битка за контејнери во кои се превезува стока низ целиот свет затоа што има вистински недостиг и се чека со недели.
Нарушените товарни текови и астрономските цени на транспортот ќе потраат, велат аналитичарите, во поголемиот дел од оваа година. Ова се должи, меѓу другото, фактот дека кинескиот извоз фати силен залет по првиот бран на пандемијата на коронавирус, а обемот на нарачки и стоки во меѓународниот транспорт нагло се зголеми. Но, контејнерите се заглавени во Европа и САД, не се враќаат во Кина со потребното темпо; некогаш нивниот „промет“ беше за 60 дена, сега е за 100 дена, пишува Ројтерс.
Проблемот е во расположливите капацитети за прием и истовар на толку многу товар во пристаништата, што беше погодено од корона-кризата, како и трансферот на дополнителен товар од авионскиот сообраќај. Серија логистички нарушувања и метеж доведоа до глобален недостиг на контејнери, скокови на цените и доцнења во испораката и влијаат на сите, од производители преку трговци до потрошувачи.
– Пред корона-кризата, сопствениците на бродови меѓусебно си ги рушеа цените. Сега ситуацијата е поинаква. На пример, за контејнер од нешто повеќе од 12 метри од Кина до Ријека, порано требаше да платите околу 800 американски долари, а сега чини 4800 долари и повеќе – вели еден од соговорниците од индустријата за „Јутарњи лист“.
Се разбира, оваа експлозија на цени ги погоди оние компании кои немаат годишни договори со сопственици на бродови и ги набавуваат на пазарот на самото место. Британски „Фајненшл тајмс“ во јануари напиша дека цената на контејнер на пат од Азија до северна Европа се искачил од 2.000 долари, како што беше во ноември минатата година, на повеќе од 9.000 американски долари.
Компанијата што го претставува кинескиот КОСКО во Ријека потврдуваат, се разбира, дека цените на транспортот значително се зголемил и дека целиот циклус на извоз и увоз е забавен и продолжен, истакнувајќи дека во случајот на Хрватска увозот е далеку поголем од извозот и 30 проценти од контејнерите одат понатаму празни.
Во најголемите светски пристаништа бродовите полни со контејнери се „паркираат“ во линиите за истовар, а во Ријека се чувствува одек на тоа затоа што се нарушени пловните линии, па затоа бродовите доцнат. Во однос на сообраќајот, за AGCT, терминалот за контејнери кај Брајдица управуван од Јадранска врата, 2020 година беше рекордна година, со повеќе од 300.000 TEU единици, што е раст од скоро 12 проценти. 320 бродови пристигнуваат годишно, а најмногу товар имаат Maersk (35%), COSCO (23%), MSC (16%) и CMA CGM (10%).
Според податоците објавени во AGCT во јануари, сега помал дел од претоварениот товар оди (околу 30 проценти) за Хрватска, а остатокот е за регионот и Централна и Источна Европа.
Нормализирање на цените на транспортот, како и трговијата, се очекува едвај кога ќе се постигне потребното ниво на вакцинација против коронавирус на глобално ниво и сите точки на светската трговија ќе функционираат како порано. Во моментов, како што вели еден од експертите за товарна испорака за ФT, светот е на историски највисок обем на товар и нема доволно терминали за претовар. Таквиот метеж во пристаништата придонесува за зголемување на цените бидејќи сопствениците на бродови наплаќаат дополнителни такси за да надоместат за подолгите чекања во пристаништата.
Прекините и доцнењата во испораките, предупредуваат економистите, доведоа до тоа залихите во магацините на малопродажни ланци да се на невидено ниско ниво. Бидејќи фабриките во Кина затвораат неколку недели во февруари, по кинеската Нова година, сопствениците на бродови ќе ја користат „паузата“, се најавува, за да пренесат дополнителни контејнери и да го намалат акумулираниот товар.