Пекинг се закани со нови санкции кон бројни американски компании поради продажба на оружје на Тајван. Овој потег е симболичен засега, но ако Кина навистина сака да возврати, ќе мора да ги оштети синџирите на снабдување на погодените воени компании, смета Том Фауди, британски писател и политички аналитичар за меѓународни односи со примарен фокус на источна Азија.
Во текст за „РТ“, Фауди вели дека кинеското Министерство за надворешни работи објавило санкции против бројни американски компании и физички лица за продажба на оружје на Тајван, додека Вашингтон минатата недела одобри рекордна продажба на Островот, во вредност од околу пет милијарди долари.
Меѓу споменатите компании се „Локид Мартин“, „Боинг дифенс“ и „Рејтион“, па со санкциите Кина всушност го погодува јадрото на „американскиот воено-индустриски комплекс“.
Сепак, што значат специфичните мерки, како тие ќе бидат спроведени и какво може да биде нивното влијание, останува да видиме.
На прв поглед, овие санкции изгледаат симболични. Овие воени компании не работат во Кина и немаат пазарно значење во Америка. Исклучок е цивилното крило на компанијата „Боинг“, кое сè уште е посветено на кинескиот пазар.
Од друга страна, тоа не значи дека санкциите нема да имаат стратешки последици. Како прво, Кина има огромна доминација над „ретките материјали“ што и се потребни на американската одбранбена индустрија и доколку овие санкции навистина земат замав, тие може да имаат големо влијание врз ланецот на снабдување.
Второ, дури и ако мерките се само симболични, тоа сепак е предупредување од Пекинг дека може сериозно да им врати на американските активности во иднина.
Што се „ретки земјени материјали“? И, зошто тие се важни? Името се однесува на 17 елементи кои првенствено се користат во производството на сите видови предмети, вклучувајќи електроника, возила и секако – воена опрема. Нормално, овие ресурси ја сочинуваат основата на многу синџири на снабдување ширум светот. Кина има скоро целосен монопол над оваа индустрија. Едно истражување открило дека Кина „произведува приближно 85 проценти од светските ретки оксиди во светот и приближно 90 проценти од ретките метали, легури и трајни магнети во светот“.
Во 2018 година, Америка увезе до 80 проценти од ретките земјени материјали од Кина, Вашингтон го знае тоа и се подготвува за непредвидени случаи.
Кина подготвена да стане построга
Стратешките импликации се сосема јасни. Американската војска многу се потпира на материјалите увезени од Кина за производство на нејзината опрема. Доколку Пекинг посака, овие санкции може да ги блокираат синџирите на снабдување на погодените компании.
Сепак, дали Пекинг навистина ќе го стори тоа е прашање на политичка волја, имајќи предвид дека Вашингтон ќе го третира тој потег како голема ескалација и ќе се одмазди остро на кинески компании како „Хуавеи“. Таквиот потег очигледно не е добра идеја, особено во предизборието, и би бил едвај последно средство во воено сценарио. Со оглед на тоа, можеби е попрецизно да се протолкува потегот како „предупредувачки удар“ за она што Кина може да го стори – доказ дека е подготвена да стане поостра кон американските компании.
Пред еден месец, Кина објави своја „листа на субјекти“ – црна листа што може да забрани извоз или деловно работење со компании што се сметаат за закана за националната безбедност, намерно забележувајќи го она што го користи Министерството за трговија на САД против кинеските компании. Целта е да се искористи сопствениот пазар против земјите што ги дискриминираат или им штетат на интересите на кинеските компании.
А тука значајна е црната листа за американската компанија „Боинг дифенс“. Иако санкциите беа внимателно избегнати за цивилната подружница на „Боинг“, која снабдува комерцијални авиони и има огромен бизнис во Кина, сепак е јасно црвено знаме дека компанијата не е недопирлива. Бидејќи Пекинг се обидува понатаму да развива сопствен комерцијален авион, вклучително и C919, може да станат уште поостри во санкциите.
Тајван – црвената линија
Со оглед на сето ова, кинеските санкции за американските одбранбени компании во пракса се помалку политика и повеќе најави за работите што следуваат. Иако Пекинг сè уште не е подготвен да ја користи американската зависност од материјали од ретки земјишта, тој јасно кажува дека е подготвен да преземе мерки против американските компании таму каде што смета дека треба.
Тајван, од една страна, е огромна црвена линија за кинеската влада. Како што илустрираше со воените вежби, Кина верува дека мора да има одредена демонстрација на јасни последици за оние што и се закануваат, иако без методи што може да се покажат крајно дестабилизирачки.
Пекинг развива пакет алатки и сака да даде до знаење дека е подготвен да ги искористи доколку е потребно. Овие „промотивни санкции“ можат да покажат вистински заби на многу начини, и токму на тоа треба да се фокусираме.