По Втората до крајот на Студената војна, целата планета постојано се плашеше од можноста за нов конфликт, пред се нуклеарно оружје. Глобалната политичка сцена е насочена кон спречување на потенцијална катастрофална војна, така што веќе 75 години немало поголеми конфликти од глобално ниво.
Сепак, се чини дека борбите започнале. Тие не се водени од нуклеарен арсенал. Покрај тоа, сè уште никој не испукал ниту еден куршум, а сепак сите земји, особено најсилните, се целосно ангажирани.
Да биде апсурдот уште поголем, во денешните битки, армијата и полицијата имаат споредна улога, а банкарите, политичарите и фармацевтската индустрија се во прв план.
Вишок парада, недостаток на ефикасност
Тоа е, се разбира, вистински грабеж за вакцини што трае со месеци низ целиот свет. Во последниве недели, тој се интензивираше и стана повидлив.
Последиците се војна, смрт на заразени лица, продолжување на ширењето на пандемијата и профит за економијата на оние земји кои се подобро заштитени од натамошна ескалација на коронавирусот. Во рамките на секоја заедница, богатите стануваат се побогати, а останатите тонат со секој ден од траењето на епидемијата.
Заразата со која се соочи човештвото го откри најлошото во постојната светска конфигурација. Меѓународните институции, пред се Обединетите нации и Светската здравствена организација, се покажаа како парадни, со недоволни права и капацитети да играат поголема улога, особено не во кризни ситуации.
Се покажа дека ниту бројните договори за соработка меѓу државите, ниту потпишаните договори не се доволни за сите да се фокусираме на запирање на смртоносната епидемија на организиран начин. Секој гледа само за себе, честопати игнорирајќи го дури и својот прв сосед, дури и да му бил најблизок политички пријател.
Едноставно кажано, вакцинацијата, најбезбедната заштита, им е достапна пред се на оние кои имаат вистинска моќ да ја контролираат глобалната политичка сцена и да ја врзат фармацевтската индустрија за себе. Со пари, колку и со политичка моќ.
Вакцинација и следната година
Да ја разгледаме моменталната состојба со пандемијата. Повеќе од сто милиони се заразени, 2,2 милиони луѓе починаа, а пандемијата сè уште беснее низ целиот свет. Се појавуваат повеќе заразни соеви, што се заканува на уште побрзо размножување на чумата.
Пронајдените вакцини би можеле да спасат живот, но нивниот вкупен број е мал и недоволен за да ги покрие потребите. Притоа, тие носат заштита за краток период, од девет месеци до две години, како која. Се чини реално дека следната година ќе стапи на сила нова општа вакцинација. Секако, повторно во два наврати со интервал од дваесет и еден ден.
Нема сомнение дека и политичката сцена придонесе работите да се свртат во погрешна насока. Иако скоро сите држави во голема мера ја финансираа забрзаната и ефикасна работа на институтите и фармацевтските компании за наоѓање вакцина, тие не успеаја да обезбедат влијание врз начинот на кој се користи новиот изум. Сè остана во рамките на производителите, а следствено и на оние кои со пари и политичка моќ се најатрактивни за производителот, како и за продавачот на вакцини.
Американци за Американци
Па сега компанијата „Фајзер“ ја продава вакцината исклучиво на Американци, одвојувајќи ги преостанатите симболични 10 проценти од производството. Да потсетиме, Европската унија, како и неколку други земји, склучија договор за набавка на вакцини на време, додека тие сè уште беа во развој. Најголемиот дел од парите биле платени однапред.
Тоа е производителот со најголеми капацитети, од кои многу се реконструираат така што годишното производство да достигне две милијарди дози. Слична вакцина за РНК нуди и друга американска компанија Модерна, но со неспоредливо помали капацитети. Сепак, ниту една од двете компании не дозволува некој друг да произведува вакцина врз основа на набавка на лиценца. Тие се сопственици на патентните права и сакаат да ја задржат монополската позиција што е можно подолго.
Најчудно е што вакцината не е измислена во истражувачките капацитети на компанијата. Таа беше дизајнирана и создадена во погоните на германската иновативна компанија „Бајонтек“, но оваа помала компанија нема капацитет да го развие пронајдокот за масовно производство на вакцината. Со години, таа беше омилена во Германија, претходната година беа депонирани 290 милиони евра субвенции на сметката на компанијата, минатата година, кога епидемијата го погоди светот, беа платени уште 375 милиони од Берлин за да се работи на забрзување на истражувањето . Сепак, склучен е договор со „Фајзер“, кој му го дава авторското право на вакцината на новиот сопственик.
Заборавен пријател
Многу се очекуваше од соработката помеѓу Институтот Оксфорд и шведско-британската компанија „АстраЗанека“. И беше добиена вакцина, иако сп нешто пониска ефикасност од очекуваното. Иако Европската унија има потпишано договор со оваа компанија за набавка за 400, а потоа за дополнителни 200 милиони дози, и оваа куќа одвојува минимален дел од своето производство на земјите од Стариот континент.
Практично, целото производство е насочено кон Лондон, така што Британците веќе вакцинираа близу осум и пол милиони жители. Во Европа вакцинацијата е невообичаена бавна, така што во Германија, со 15 милиони жители повеќе од Велика Британија, само 1,7 милиони луѓе постари од 80 години и медицинскиот персонал ја примија првата доза на вакцината. Останатите заостанаа уште подалеку.
Деновиве „Фајзер“ ги преполови испораките во европските земји, додека „АстраЗанека“ објави дека ЕУ ќе испорача само 60 проценти од договорените количини во наредните месеци. Американската компанија дури и не обрна внимание на забелешките од Брисел, таа едноставно го насочи целото производство кон американскиот пазар и таму веќе испорача близу 50 милиони дози, десет пати повеќе од сите други.
Очигледно е дека Американците извршиле притисок врз компанијата, без оглед на тоа што Европската унија е под напад, регион со кој САД имаат најблиска политичка и најинтензивна економска соработка, како што често се вели, особено кога Демократската партија е избрана од другата страна на Атлантикот.
Нееднаков третман
„АстраЗенека“, која последователно ја објави можноста за испраќање на договорените количини во наредните месеци, сугерираше дека е прилично незадоволна од работата на регулаторните тела на Унијата.
Забелешките се однесуваат на фаворизирање на „Фајзер“, чија вакцина беше одобрена на 21 декември под притисок на политичкото раководство на Унијата, иако за претходниот месец и половина експерти од Регулаторната комисија не беа задоволни од ефектот на вакцината, каде содржината на рибонуклеинска киселина, најважната состојка, беше 25-35 проценти пониска отколку во дозите за клинички испитувања.
Парискиот „Ле Монд“ го откри и можното интересно влијание на американската компанија врз првиот човек на Франција. Имено, додека тој беше амбициозен службеник во банката „Ротшилд“, Макрон ја предводеше продажбата на сегментот „Фајзер“ за производство на храна за бебиња. Тој успеал да го убеди Нестле да купи, продавачот беше невообичаено задоволен и, според Монд, не беше изоставен ниту координаторот за продажба. Угледниот весник пишува дека ова било, политички и финансиски, почеток на државната кариера на сегашниот претседател на Франција.
Лекарите премногу блиски до компаниите
Иако претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лејен, прва јавно укажа на сериозноста на опасната инфекција, се чини дека Унијата реагираше прилично слабо. Надлежностите во случај на епидемија се на државите, а Унијата склучи недоволно специфични договори.
Се чини дека во гласовите од Брисел, уште повеќе меѓу европските парламентарци од Стразбур, првично имаше премногу критики за вакцините од Русија и Кина. Експертите, меѓу кои премногу се потпираат на одредени фармацевтски компании, ги критикуваа обете вакцини, нагласувајќи дека тие не ја поминале целата пропишана контрола.
Подоцна се покажа дека вакцините од „Фајзер“ и „Модерна“ не ги поминале сите фази на тестирање, но биле одобрени за употреба во итни и неочекувани ситуации. Сегашното мислење на европските лекари е дека вакцините од двете големи земји од Истокот можат да бидат одобрени врз иста основа, и двете се пред Регулаторната комисија на Унијата.
Јалова стратегија
Проблемот со кинеската вакцина е екстремно високата цена и малку побавното производство. Слабата точка на руската вакцина е исто побавното производство, така што Русите го нудат она што западните компании го избегнуваат, производство и трансфер на технологија во други земји врз основа на продажба на лиценци. Кинезите го прават истото.
Фармацевтските компании на ЕУ, со големи капацитети, се чини дека се вистинскиот партнер за оваа форма на соработка. Сега, дури и во Брисел, повремено може да се слушне дека е подобро што до пред неколку месеци немаше вистински повик за пронајдоци од двете големи земји и стопроцентното потпирање на САД се покажа залудно.
Речиси целосниот недостиг на вакцини во Унијата, токму кога тие се најпотребни, го поддржува мислењето дека преголемата зависност од само еден партнер, без оглед колку е блиска и моќна, не е добра стратегија.