Економските последици од пандемијата дополнително ја влошија веќе тешката состојба на презадолжените земји. Многу веќе се несолвентни, а прашање е дали простувањето на долговите може да им помогне на долг рок.
Светската банка, Меѓународниот монетарен фонд (ММФ), па дури и Г20 – група на најиндустријализирани земји, како и економии во развој – се вклучени во решавањето на проблемот. Целта е да им се помогне на силно задолжените земји поради пандемијата што е можно поефикасно.
Овој пат вклучени се и Кинезите, пишува Дојче веле (ДВ), додавајќи дека никој навистина не знае колку заеми им дала Кина на сиромашните земји во Африка и другите континенти и дека веќе не станува збор за тоа како сиромашните земји ќе го рехабилитираат нивниот државен буџет, туку дали воопшто можат да ги поднесат тие долгови.
Католичка организацијата за помош Misereor и иницијативата erlašjahr.de наведуваат во својот Извештај за состојбата на долгот за 2020 година дека 124 од вкупно 154 сиромашни и земји во раст се должни до критична точка. Вкупниот долг на сите земји разгледани во извештајот е 7,81 трилиони американски долари.
Уште во ноември 2020 година, Замбија престана да плаќа рати за своите државни обврзници во американски долари.
„Како е можно толку важен производител на суровини како што е Замбија, еден од десетте најголеми производители на бакар во светот, повеќе да не може да ги плаќа своите долгови? И тоа откако оваа земја успеа да ги намали своите задолжувања од околу 200 проценти од БДП пред десет години. Нешто помалку од 20 проценти, како дел од најновиот скратен долг според иницијативите за намалување на долгот: HIPC (Highly Indebted Poor Countries) и MDRI (Multilateral Debt Relief Initiative)?“
Денес, скоро десет години подоцна, односот на долгот на Замбија се врати на 120 проценти од БДП, вели ДВ и го покренува прашањето дали ова е само последица на ниските цени на бакарот.
Меѓу факторите на ризик што доведуваат до презадолженост се, според erlašjahr.de и Misereor, покрај високите инфраструктурни барања и зависноста од неколку извозни суровини и „лошото управување во некои земји на југот“, што ја зајакнува „тенденцијата кон неодржлив долг“.
Економистот Дина Померанц од Универзитетот во Цирих, специјализирана за развојна политика, ги истражува причините зошто многу земји продолжуваат да ги достигнуваат своите финансиски граници. Нејзината основна теза е дека ниту една модерна држава не може да опстане на долг рок без ефикасен даночен систем.
– За да може да се грижи за образование, медицинска нега и инфраструктура, државата мора да собира даноци. Ниту една модерна земја не може да постои на долг рок без ефикасен даночен систем потребен за одржување на редот, законот и функционалната држава, вели таа.
На веб-семинарот на Центарот за проучување на африканските економии на Универзитетот во Оксфорд, Померанц потсети дека индустријализираните земји како САД, Велика Британија, Франција и Шведска, во дваесеттите години од минатиот век, оданочувале од 10 до 20 проценти од нивниот БДП.
Ова приближно одговара на учеството на даноците во БДП на денешните сиромашни и во земјите во развој. Фер даночен систем исто така го зајакнува општеството и го води напред.
Сега, среде пандемија, ова знаење тешко може да им помогне на луѓето во презадолжените земји. Со цел да се справат со огромните трошоци и задачи во здравствениот и социјалниот сектор, на овие земји им е потребна финансиска помош што е можно поскоро.
Сепак, на долг рок, веројатно нема како да се стават јавните финансии на хронично презадолжените земји на поздрава основа – не само во Африка, туку и во Европа и остатокот од светот, заклучува Дојче веле.