Што имаат заедничко борбен авион, паметен телефон, електричен скутер и центар за податоци? Недостаток на електронски компоненти. Тоа всушност ја покажува силната зависност на европската индустрија за полупроводници.
Оваа материјална зависност е резултат на fabless стратегијата (деловен модел кој вклучува аутсорсинг на производство на интегрални кола или полупроводници), кој долго време преовладуваше во САД и Европа, и сега станува главен стратешки и системски ризик во сегашниот контекст на технолошка и трговска војна меѓу Кина и САД, пишува францускиот весник La Tribune.
САД се обидуваат да ја блокираат Кина
За да ја задржат конкурентската предност во однос на дигиталните технологии, особено 5G, САД се обидуваат да ја блокираат Кина, предизвикувајќи потрес во полупроводничката мрежа, каде што Тајван доминира во производствениот сегмент во голема мера со удел од 75,7% на глобалниот пазар. Земјата има голема предност особено во производството на интегрални кола со големина на елемент под 7 нанометри.
Така, главниот тајвански производител TSMC е под силен притисок да ги прекине своите трговски односи со Кина и да воспостави дел од своето производство на американска територија. Во исто време, САД ја ставија на црната листа SMIC, главниот производител на електронски чипови во Кина, ограничувајќи го пристапот на компанијата до компонентите што ги извезуваат американски технолошки компании, без разлика дали се произведени во САД.
Тешки последици за Европа
Стратегијата за присила на САД има многу несакани ефекти. На краток рок, ги интензивира превирањата за полупроводничката мрежа, која веќе е сериозно тестирана од пандемијата. Геополитички го изостри апетитот на Кина за Тајван. Во индустриска смисла, таа ја турка Кина кон полупроводничка автономија и ја надополнува со зајакнување на сопствените можности.
Како дел од планот „Произведено во Кина 2025“, земјата ги удвојува своите напори за намалување на зависноста – инвестира многу во секторот и ангажира многу инженери од Јужна Кореја и Тајван за производство на 70% од чиповите во 2025 година, од кои има потреба за нејзината индустрија.
Но, оваа стратегија има ужасни последици за Европа. Бидејќи Кина и САД ги преструктуираат своите производствени капацитети, Европа може да биде изоставена од играта во време кога вештачката интелигенција, 5G и Интернет на нештата доведуваат до голем скок на побарувачката за полупроводници. Пазарот се очекува да порасне за 8,4% во 2021 година.
Водечки индустрии во Европа
Стариот континент има водечки компании во оваа област, како што се француско-италијанската STMicroelectronics или холандската ASLV, специјализирана за екстремна ултравиолетова литографија (EUVL), што овозможува производство на многу мали компоненти. Американската компанија Globalfoundries има голема фабрика во „силициумска Саксонија“ во Германија. Но, мрежата останува во голема мера зависна од Тајван и Јужна Кореја во однос на снабдувањето.
Некои компании, како што се германскиот Siltronic (купена од Global Wafers на крајот на 2020 година), британскиот Dialog Semiconductor (купена од Renesas на почетокот на 2021 година) и ARM (чија аквизиција од страна на американската Nvidia се уште е на дискусија) се предмет на секакви додворувања.
Поддршка за европската индустрија за полупроводници
Со цел да се намали стратешката зависност и да се искористи очекуваниот остар раст на пазарот, Европа треба да преземе брзи мерки со комбинирање на диверзификација на понудата, помош за основање странски компании на нејзина територија, поддршка за развој на локална мрежа и контрола на странски инвестиции.
На фронтот за диверзификација, постојат алтернативи за тајванските добавувачи во Југоисточна Азија (Малезија и Јужна Кореја) или Соединетите држави, особено за готови производи како што е Field-programmable gate array (FPGA). Сепак, регулативите на ITAR, кои им овозможуваат на Соединетите држави да блокираат извоз на интегрирани производи во американски технолошки компании, остануваат голема пречка, особено во областа на одбраната.
Свесна за предизвиците, Европската унија е посветена во декември 2020 година, во рамките на планот за обновување, за поддршка на европската индустрија за полупроводници.
Целта е на крајот да се произведат најмалку 20% од светските интегрирани кола во ЕУ. Амбициозен план за инвестиции, кој може да достигне 30 милијарди евра, се очекува да биде објавен до крајот на првиот квартал на 2021 година.
„Без автономен европски капацитет во областа на микроелектроника, не може да има европски дигитален суверенитет“, рече комесарот за внатрешен пазар на ЕУ, Тиери Брeтон.
Постигнувањето на таквата автономија неминовно ќе помине преку ребалансирање на зависноста на Европа и зајакнување на нејзините партнери – како САД, така и Кина, со оглед на потребните инвестиции. Само TSMC и Samsung планираат да инвестираат 21, односно 26 милијарди евра во полупроводници во 2021 година
„Победниците прво ја добиваат битката, а потоа одат во војна. Поразените прво влегуваат во војна, а потоа бараат да ја добијат битката“. (Сан Цу).