Безготовинските начини на плаќање станаа број 1 во времето на пандемијата, иако тие сигурно започнаа да се применуваат пред 2020 година. Тие доживеаја бум во последните месеци.
Европа сè повеќе преминува на картички и се помалку користи банкомати. Во Германија, конкретно, кризата предизвикана од Ковид-19 дополнително го забрза постојниот тренд, бидејќи луѓето се плашеа од пренесување на инфекцијата преку банкноти.
Но, експертите сега сè повеќе предупредуваат на можни ризици при користење картички, особено кога станува збор за заштита на податоците.
Германски ланец за пекари, со најголем промет во земјата, ова лето одеднаш се појави на насловните страници на бројни весници. Седиштето на компанијата се наоѓа во близина на Дизелдорф, а среде пандемијата им понудија на клиентите „иновативен попуст“ од 3%, доколку плаќаат со картичка, односно не користат готовина.
Пекарницата, всушност, им наплаќаше на клиентите ДДВ од 16%, наместо 19%, што беше една од „мерките за короната“ што ги воведе владата во Германија, со цел да и се помогне на економијата.
Причината за оваа акција? „Плаќањето со картички или паметни телефони не само што е побрзо, туку и похигиенско“, велат тие.
Ова е само еден пример за тоа како компаниите сакаат да ги охрабрат клиентите да ја користат картичката наместо пари. Во таа земја, на пример, првиот скок во примената на безготовински плаќања не беше одамна: тоа се случи во 2018 година.
Во изминатата година, продавниците генерираа 56% од својот обрт преку безготовински плаќања. Тоа, сепак, не е многу во споредба со некои други европски земји. Германија е некаде на средина.
Земјите во кои луѓето плаќаат почесто со картичка отколку во готово се Луксембург, Франција и Естонија, а Шведска е, секако, на самиот врв кај скандинавските земји. Таа земја е сè поблизу до воведувањето на дигиталната круна.
Интересно е што на северот на Европа, многу хотели, барови и локали воопшто не сакаат да прифаќаат банкноти и монети. Во нашата земја, на пример, е обратно, така што некои продавници за услуги (продавници) сè уште не прифаќаат картички.
Во ЕУ, електронското плаќање генерално се промовира како безбеден и брз начин на плаќање. Од друга страна, веќе долго време се води полемика за тоа колку политиката има удел во сè, бидејќи и картичките не се „стерилни“, ниту пак е докажано дека вирусот навистина може да се пренесе преку пари од хартија или ковани парички.
Пандемијата покажа колку е практична безготовинска исплата, тврдат од Брисел. Шефот на Комисијата, Урсула фон дер Лејен, ги прогласи дигитализацијата и безготовинскиот начин на плаќање за клучни приоритети, веднаш по заштитата на животната средина.
Дека политиката има влијание врз сè докажува и фактот дека компаниите што нудат кредитни картички од 2015 година веќе не смеат да бараат високи давачки од трговците како порано, сето тоа благодарение на правилата на ЕУ.
Но, преминот кон безготовинско плаќање подразбира и одредени трошоци, што може да биде проблем за малите продавници.
Компаниите кои сервисираат банкомати можат, кога плаќаат со платежна картичка, да бараат покривање на даноците од, главно, 0,25% од остварениот промет, а со кредитни картички – надоместокот може да биде до три проценти. Големите ланци или пазари можат да преговараат за поповолни услови.
Можни ризици
Кога станува збор за клиенти, експертите првенствено се занимаваат со податоци, односно нивна заштита. Оливер Хомел, од консултантска фирма, вели дека загриженоста е особено поврзана со плаќањето со користење на паметен телефон, односно кога кодот мора да биде внесен на тастатурата за време на процесот на плаќање.
Тоа е случај, пред сè, со т.н. NFC комуникации.
Ова е техника која најмногу се користи за бесконтактно плаќање на помали износи. Многу пумпи или пазари се опремени со уреди за плаќање со безконтактни картички или NFC читачи.
Но, за да може мобилниот телефон да се поврзе со уредот, потребно е да инсталирате една апликација. Овој вид на плаќање е особено популарен во Холандија, каде што најголемиот број трансакции се извршени преку NFC читачиод 2019 година.
Зошто е ова контроверзно за Хомел? Бидејќи, како што вели, мобилните уреди не се целосно заштитени од хакерски напади. Покрај тоа, тој забележува дека луѓето што купуваат такви работи, исто така, откриваат каде ги купиле.