Која е реалната цена на глобалната енергетска транзиција?
Петнаесет трилиони долари – ова е сумата што треба да се инвестира во нов енергетски капацитет ширум светот во следните три децении.
Поголемиот дел од ова – 80 проценти – мора да се „истури“ во развој на обновливи извори на енергија (ОИЕ). Ова секако ја поскапува енергетската транзиција, но никој досега не рече дека зеленото ќе биде ефтино, напиша Ирина Слав во коментар за „Oilprice“.
Сепак, инвестициите што треба да се направат за проширување на капацитетот на ветерните, соларните и сродните системи нема да бидат единствените трошоци што ќе треба да се сносат за време на транзицијата. Може да има и високи еколошки трошоци.
Аналитичарите на BloombergnNEF, кои прават проценка на инвестициите во следните 30 години со фокус на енергијата, велат дека помеѓу 2020 и 2050 година, во глобалната мрежа ќе бидат инвестирани уште 14 трилиони долари, што веројатно ќе ги прилагоди на растот на сончевата енергија и воведување на нов капацитет. Сончевиот капацитет се предвидува да претставува 56% од глобалниот вкупен енергетски капацитет.
И ова ќе доведе до нова мини златна ера во рударската индустрија.
Енергијата на ветерот, како и сончевата, бара употреба на многу метали и други минерали кои се вклучени во производството на основни компоненти за инсталациите. Затоа, како што се зголемува побарувачката за ветерници и пропелери, така се зголемува и побарувачката за метали од кои се направени овие компоненти.
Слична е состојбата и со металите и минералите потребни за производство на соларни панели.
Еве само еден пример што можеби совршено го илустрира трендот – според извештајот на Светска банка од 2017 година, побарувачката за сребро може да скокне од сегашните 24.000 тони годишно на над 400.000 тони. И ова е во најскромното сценарио, кое предвидува поголема распространетост на соларни панели без сребро за сметка на кристални силиконски панели, каде што е присутно среброто. Од друга страна, во спротивното сценарио, побарувачката за сребро може да достигне 700.000 тони ако видот на предметните панели без сребро не успее да се етаблира на пазарот во толкава мера.
За такво зголемување на побарувачката за злато ќе биде потребно значително проширување на производството на метал. Предметната екстракција е енергетски интензивна, не е особено еколошка, пишува инвеститорот Сем Ковач во написот за „Seeking Alpha“ за предизвиците на енергетската транзиција.
Сега додадете на среброто голем број други метали што се користат во постројките за обновлива енергија, а експанзијата на производството станува уште позначајна, додавајќи економски, социјални и еколошки трошоци на транзицијата.
Потоа следува прашањето за складирање на енергија. Без него, транзицијата едноставно нема да се случи. Всушност, некои аналитичари се прашуваат дали тоа може да се случи со оглед на моменталната фаза на развој на технологијата за складирање на енергија. Пред две години, написот на Џејмс Темпл во Massachusetts Technology Review ја доведе во прашање одржливоста на енергетската транзиција токму поради складирањето на енергија, за која Темпл тврди дека сепак е прескапа во позадина на обемот до кој мора да се развие.
Светска банка проценува дека капацитетот за складирање на енергија ширум мрежата ќе треба да се зголеми од 100 гигавати (GW) во 2015 година на 305 GW. Извештајот од 2014 година на Меѓународната агенција за енергетика (ИЕА) дава уште поголема проценка – до 2050 година ќе бидат потребни капацитети за складирање до 500 GW. Заклучно со 2015 година, скоро сите – 99,3 проценти – од достапните објекти за складирање во размер на енергија во мрежна скала работат со хидроелектрична енергија.
Американскиот концерн Tesla и француската компанија Neoen минатата недела објавија дека во Викторија, Австралија ќе изградат објект за складирање на електрична енергија со капацитет од 300 MW / 450 MWh. Батеријата ќе биде двојно поголема од претходниот објект со најголем капацитет – 100 MW / 29 MWh, повторно во Австралија.
Проектот ќе чини 84 милиони долари.
Постојат капацитети за складирање на енергија што можат да снабдуваат со енергија домаќинства за повеќе од еден час и се развиваат повеќе такви. Но, нивниот капацитет останува ограничен на неколку часа, што наведува некои експерти да ги споредат со таканаречените „врвни електрани“ што се користат за време на скокови во користењето на струја. За постојано напојување, потпирајќи се главно на обновлива енергија, капацитетот на складирање на батериите сè уште не е доволно голем.
Минатиот месец, Вуд Мекензи процени дека за енергетска транзиција ќе бидат потребни 1 трилион долари инвестиции во екстракција на неколку клучни метали. Со други зборови, на светот ќе му требаат скоро двојно повеќе инвестиции во критични енергетски минерали за транзицијата во следните 15 години отколку што има во последните 15 години. И тогаш, 20 до 25 години подоцна, многу од инсталациите направени од овие метали ќе мора да бидат деактивирани. Ова значи да ги однесете на депонии, бидејќи не може да се рециклира целата опрема за сонце и ветер.
Пропелерите на ветерните турбини, од една страна, не можат да се рециклираат. Тие се изработени од стаклопластика и затоа се фрлаат на депонии, испратени на т.н. гробишта на ветерници или, во некои случаи, се спалуваат во металуршки печки, што доведува до ослободување на штетни емисии. Добрата вест е дека 85 проценти од ветерните турбини можат да се рециклираат, а пропелерите се безопасни, дури и во депониите.
Соларните панели исто така можат да се рециклираат, но бизнисот не е многу профитабилен: фактот дека рециклирањето е деловна активност како и секоја друга работа честопати се занемарува, и ако не е профитабилно, ќе се фокусира на нешто друго. Како резултат, многу панели одат на депонии, што ги зголемува еколошките трошоци за енергетската транзиција, бидејќи предметните компоненти содржат токсични материјали.
Според некои експерти, енергетската транзиција, без оглед колку е итна, нема да биде ефтина. Но, покрај очигледните трошоци за проширување на капацитетот за производство на сончева и ветерна енергија, складирање и прилагодување на мрежата на нивното зголемено учество во енергетската мешавина, се чини дека има и други, полускриени трошоци кои не се само финансиски, туку и социјални и еколошки, заклучува Ирина Слав.