Економските ефекти од пандемијата Ковид-19 допрва треба да се изучуваат, но сега може да се направат првите груби пресметки. Најновиот шестмесечен извештај на Светска банка за состојбата на глобалната економија е добра почетна точка, пишува „Економист“.
Според институцијата, бруто домашниот производ на светот се намалил за 4,2% во 2020 година – пад што може да се спореди само со Големата депресија и двете светски војни.
Но, дури и таа проценка е намалена, затоа што го мери падот на нивото на економијата пред пандемијата, а не според тоа што би било ако вирусот воопшто не се распространи.
За да се пресмета овој поопшт ефект, мора да се претпостави колку би се зголемил светскиот БДП во отсуство на Ковид-19. За таа цел, публикацијата потсетува на прогнозата на Светска банка од пред една година, кога светот сè уште немаше идеја што го чека.
Тогаш, очекувањата беа за глобален економски раст од 2,5% во 2020 година до 86 трилиони долари. Од оваа гледна точка, загубите и „изгубените профити“ во последните 12 месеци достигнаа 6,6% од БДП, што е еквивалентно на околу 5,6 трилиони долари.
Според предвидувањата на Светска банка, во 2021 година ќе бидеме сведоци на релативно брзо закрепнување на економијата, потпомогната од широко распространетото ширење на вакцините против Ковид-19.
Но, дури и да се остварат овие оптимистички предвидувања и да не се појават нови шокови, глобалниот БДП во 2021 година ќе остане за 5,3% под нивото што се очекуваше во тоа време, според проценките од пред една година.
Со други зборови, тоа значи повеќе загуби од околу 4,7 трилиони долари.
Ако се соберат негативните ефекти од минатата и наредната година, вкупниот резултат би достигнал 10,3 трилиони долари. Тоа се стоки и услуги што светот можеше да ги произведе ако не беше под влијание на пандемијата.
Ова, благо речено, е огромна бројка, пишува „Економист“. Само САД и Кина можат да се пофалат со БДП од над 10 трилиони долари. Постојат 153 други земји чии економии заедно не можат да ја надминат оваа сума (според податоците од 2019 година).
Доколку овие 10,3 трилиони долари се претворат по тековниот курс, имајќи ги предвид ефектите на инфлацијата (бидејќи Светската банка ги користи девизните курсеви и цените од 2010 година во своите прогнози), тие ќе можат да ги „купат“ десетте најголеми компании во светот. вклучувајќи ги Amazon, Apple и Saudi Aramco. Една десетина од овие средства би била доволна за купување на сите имоти во Њујорк.
Од досегашните загуби како резултат на пандемијата, 2 трилиони се во Европа. Во САД, негативните економски ефекти изнесуваат 1,7 трилиони долари. Од земјите во развој, најсилно е погодена Индија (околу 950 милијарди долари), бидејќи прогнозата на Светската банка за нејзината економија во 2021 година е доста песимистичка.
Кина, чија економија е генерално многу поголема од индиската, ќе претрпи загуби од 680 милијарди долари.
Но, дури и овие колосални суми во пракса ги потценуваат реалните ефекти на пандемијата, бидејќи тие нема да бидат ограничени на 2020 и 2021 година, пишува публикацијата. Според Светска банка, глобалниот БДП во 2022 година ќе остане за 4,4% понизок од предвидениот пред пандемијата.
Штетите врз инвестициското опкружување, човечкиот капитал и економскиот потенцијал ќе бидат долгорочни. Покрај тоа, експертите на институцијата изразуваат отворена загриженост дека владите и компаниите имаат акумулирано огромни количини на долг за да се справат со последиците од кризата предизвикана од Ковид-19.
Постои уште еден фактор што доведува до помали реални загуби. Да не се случеше пандемијата воопшто, светскиот БДП не само што ќе беше поголем, туку и неговата структура ќе беше многу поинаква.
Наместо маски, тестови, вакцини, видео конференции и курирски услуги, светската економија би произведувала други работи.
И токму поради екстремно тешката штета што ја нанесува пандемијата на општеството и економијата, вреди да се издвојат огромни ресурси за да се ограничи и контролира, пишува публикацијата.