Под нормални околности, би постоело едно големо прашање што доминира во умовите на инвеститорите денес – по неверојатната победа на демократските кандидати за Сенатот во Џорџија: што значи овој резултат за насоката на идната економска политика.
Сепак, времињата воопшто не се нормални. Дебатата околу немирите во Капитол и можниот импичмент на претседателот не само што ја исфрлија економската политика од насловните страници, туку и ги замолкна мрачните вести дека скоро 4.000 Американци починале од Ковид-19 во средата – втора највисока стапка на смртност до денес, пишува „Фајненшл тајмс“.
Како што се расчистува маглата, би било добро инвеститорите да се повлечат и да размислат за поголемо значење на ова. Во исто време, тие исто така треба да размислат за нееднаквоста.
Новоизбраниот претседател Џо Бајден помина голем дел од изминатата година ветувајќи дека ќе се справи со длабоките нееднаквости во богатството. Ова не е изненадување, со оглед на тоа што ова беше клучно прашање за демократите многу години или дека податоците за нееднаквоста во Соединетите Американски држави изгледаат се погротескни.
Во последните 30 години, според извештајот на „Делоит“, уделот на богатството во сопственост на 10-те најбогати Американци скокнал од 61 на 70 проценти, а кај најбогатите 1 процент се искачил од 17 на 26 насто.
Уште позагрижувачко е што „влијанието на Ковид-19 врз нееднаквоста во приходите во САД е такво што тоа ќе се влоши, пред да се подобри“, додаде „Делоит“.
До неодамна, се чинеше малку веројатно дека администрацијата на Бајден ќе може да стори нешто за да се справи со овој мрачен тренд. На крајот на краиштата, повеќето од факторите што ја подгреваат нееднаквоста се надвор од контролата на Белата куќа, без оглед кој седи во неа.
Претседателот не може лесно да создаде милиони стабилни работни места за средната класа за да ги замени изгубените со дигитализацијата. Ниту може да ја запре програмата за квантитативно олеснување на Федералните резерви, која продолжува да ја надувува вредноста на средствата што ги држат богатите, дури и кога богатството на сиромашните домаќинства се намалува релативно.
Но, сега е можно да постои шанса за промена. Ова е делумно затоа што шокот од самата пандемија и неодамнешната политичка драма ги сменија преовладувачките поими за тоа што е или не е нормално.
Всушност, би било корисно за инвеститорите да ја прегледаат лекцијата што ја истакна историчарот на Универзитетот Стенфорд, Валтер Шејдел, во влијателната книга „The Great Equalizer“ од 2017 година. Иако општествата честопати стануваат нееднакви со текот на времето, таквите трендови понекогаш се менуваат во моменти на рестартирање предизвикани од епидемии, државен колапс или војна.
Втората светска војна беше последниот голем момент на намалување на нееднаквоста во САД. За време и потоа, учеството на приходот кај најбогатите 1% од Американците падна од 16% на 8%. Тековната пандемија може да биде нов момент на нула. Со досега повеќе од 360.000 смртни случаи во САД, тој нуди политички изговор за некогаш незамисливи идеи.
Друго попрактично прашање е што сенаторските избори во Џорџија, на кои демократите освоија две места, и дадоа на партијата на Бајден мнозинство во двата дома на Конгресот, а со тоа и законодавни инструменти за справување со нееднаквоста. Без таа контрола, демократите ќе можат да ја движат својата агенда само преку прикриени регулаторни измени или зделки со републиканците.
Иако демократите остануваат со лисици на рацете во некои области од потенцијалните опструктори во Сенатот, нивната контрола врз Конгресот значи дека тие можат да преземат чекори за насочување на фискалната поддршка, да го прегледаат даночниот законик и да извршат притисок за други структурни реформи. Ова ја менува играта.
Како резултат, инвеститорите наскоро треба да очекуваат повеќе стимулативни пакети, особено за домаќинствата и малите компании. Како што Бајден неодамна напиша во е-пошта до приврзаниците: „Двопартискиот нацрт-закон за коронавирус усвоен во декември е само првата рата“. Аналитичарите на „Goldman Sachs“ сега очекуваат уште 600 милијарди долари покрај 900 милијарди долари договорени кон крајот на минатата година.
Инвеститорите, исто така, треба да се радуваат на плановите за инвестиции во инфраструктурата, за кои тимот на Бајден верува дека ќе помогнат да се создадат масивни работни места. Чак Шумер, новиот лидер на мнозинството во Сенатот, е долгогодишен ентузијаст за инфраструктурата.
Исто така, сосема е можно да се преземат мерки за здравствена реформа и помош за студентски заеми, иако во поскромен обем отколку што сака прогресивното крило. Ќе има мерки за проширување на надоместоците за невработеност, охрабрување на повеќе држави и компании да воведат минимална плата од 15 долари на час и промена на трендот на опаѓање на учеството на трудот во националниот доход за сметка на капиталот.
Некои од намалувањата на даноците што Доналд Трамп ги воведе за богати поединци и корпорации исто така ќе бидат укинати, а најверојатно ќе има и други чекори за создавање попрогресивно оданочување.
Дали пазарите ќе го прифатат ова мирно, со оглед на тоа што државниот долг веќе надминува 100% од бруто домашниот производ? И, дали мерките на Демократите ќе го променат 30-годишниот тренд на пораст на нееднаквоста во САД?
Не можеме да знаеме. Сепак, клучната поента е дека економската ретроспектива покажува дека лулањето на нишалото во политиката обично се случува за време на невообичаени периоди. Поради Ковид-19 и шокантните немири, САД сега се повторно во таков момент. Да се помолиме, вели авторот на „ФТ“, Бајден да го искористи за изградба на поздрава политичка економија. Ако не, подгответе се за повеќе проблеми.