Белгија, мала земја со висока репутација во научни истражувања и фармација, има стратешка улога во глобалната борба против пандемијата Ковид-19.
Фармацевтските гиганти се натпреваруваат во развој и производство на нови вакцини за рекордно време, а за многумина нивните глобални синџири на снабдување се испреплетени токму во таа земја.
Во годината пред пандемијата, Белгија учествуваше со 13 проценти во извозот на биофармацевтски производи во ЕУ и 10 проценти во истражувачки инвестиции, а земјата има само 2,5 проценти од населението во ЕУ.
Многу вакцини што националните власти сакаат да ги набават се засноваат на биолошки супстанции.
Во Вавр, недалеку од Брисел, британската мултинационална компанија GSK веќе произведува адјуванти, помошни супстанции за зајакнување на имунолошкиот одговор што ќе се користи во идните вакцини што ги развиваат француски „Санофи“ и канадски „Медикаго“.
Сега започна и производство на ветувачка вакцина од германскиот стартап „Кјурвак“, која е во фаза на клинички испитувања и ЕУ може да ја одобри до мај.
„Ставивме на располагање на другите компании дел од нашиот производствен капацитет за да постигнеме побрз напредок“, изјави Патрик Флорент, извршен директор на GSK Vaccines за АФП.
Планот е оваа година да се произведат 100 милиони дози вакцина „Кјурвак“ во белгиската фабрика, што е четвртина од износот нарачан од Европската комисија.
Комисијата, која координира набавка на вакцини за 27 земји-членки и вети дека ќе им помогне на посиромашните соседни земји, потпиша договори за набавка на вакцини со уште пет други компании.
Неколку од нив имаат и фабрики во Белгија. Десетте најголеми приватни фармацевтски компании во светот поседуваат фабрики во таа земја или други тамошни фабрики работат за нив.
Американскиот гигант „Фајзер“ произведува вакцина изработена во соработка со германската компанија „БајоНТек“ во фабрика во Пурс, фламански град кој претходно беше добро познат по пивото „Дувел“.
И кога британско-шведската компанија „АстраЗенека“ требаше да започне со производство на вакцина развиена во соработка со Оксфорд, се сврти кон фабрика во Сенефе, која се наоѓа во јужна Белгија.
Европска инспекција
Фабриката во Сенефе, која претходно ја водеше „Новасеп“, беше купена од американскиот „Термо Фишер“ во јануари за 725 милиони евра, но со тоа си зададе главоболки во односите со јавноста.
„АстраЗенека“ минатиот месец ја предупреди Комисијата дека нема да може да ги испорача ветените количини вакцини, поради што е обвинета дека ја изневерува Европа, а истовремено ја снабдува Велика Британија со вакцини.
Во извештаите се обвинуваше белгиската фабрика за застој во производството и белгиските власти извршија инспекција на барање на Европската комисија.
Биофармацевтските производи беа стратешки индустриски избор за Белгија дури и пред пандемијата на коронавирус, поддржувајќи 30.000 работни места, од кои 8.000 се создадени во последните десет години.
Секторското трговско тело, „Есенсија“, тврди дека е тајна во користењето на јавните пари за да се поттикне соработката меѓу универзитетите и приватниот сектор.
Генералниот секретар на „Есенсија“, Фредерик Друк рече дека заедничките напори ги охрабруваат применетите истражувања што водат до лекови подготвени за пазар.
Белгиските компании како „Галапагос“, „Биокартис“ и „Секуана Медикал“ сочинуваат две третини од вредноста на европскиот сектор за биотехнологија.
Истражувањето обично се спроведува на Универзитетот во Лувен или Гент, а потоа продолжува во лабораторија што може да привлече приватни инвестиции за да се искористи новиот патент.
Така започна белгиската компанија „Хеноген“. Научниците од Слободниот универзитет во Брисел се здружија со „GSK“ и основаа фабрика во Сенефе.
Стана срцето на белгиската биофармацевтска долина, пред да биде купена од „Новасеп“, а потоа и од „Термо Фишер“.
„Тоа е добар пример за таков вид индустриски развој во Белгија. Повеќето такви примери успеваат затоа што околината е поволна “, рече Флорент.
Крстосница на Европа
Белгија е позната по дарежливи даночни олеснувања за компаниите кои реинвестираат профит во истражување и по научници кои регистрираат патенти во земјата.
Портпаролот на медицинското лоби „Pharma.be“, Дејвид Геринг, исто така, ги посочи одличните транспортни врски и централната позиција на Белгија на крстосницата на Европа.
Двата белгиски меѓународни аеродроми имаат лиценца за извоз на лекови, а оној што го покрива главниот град, Брисел-Завантем, може да се пофали дека доставил 15 милиони дози вакцини од почетокот на кризата.