Деменцијата не е специфична болест, туку општ термин за нарушена способност за паметење, размислување или донесување одлуки што го попречува извршувањето на секојдневните активности. Алцхајмеровата болест е најчестиот тип на деменција. Иако деменцијата најмногу ги погодува постарите возрасни лица, таа не е дел од нормалното стареење.
Што предизвикува деменција?
Деменцијата генерално вклучува губење на меморијата. Често е еден од раните симптоми на состојбата. Губењето на меморијата може да има различни причини. Алцхајмеровата болест е најчеста причина за деменција кај постарите лица, но има и други причини за деменција. Во зависност од причината, некои симптоми на деменција може да бидат реверзибилни.
Симптоми на деменција
Тие обично се развиваат во шеесеттите или подоцна.
Когнитивни промени:
* Губење на меморијата, обично забележано од некој друг.
* Проблеми со комуникација или наоѓање зборови.
* Проблеми со визуелните и просторните способности, како што се губење додека возите.
* Проблеми со расудување или решавање проблеми.
* Проблеми при извршување на сложени задачи.
* Проблеми со планирање и организација.
* Лоша координација и контрола на движењето.
* Конфузија и дезориентација.
* Психолошки промени.
* Личноста се менува.
* Депресија.
* Анксиозност.
* Агитација.
* Несоодветно однесување.
* Сомнителност, параноичност.
* Гледање работи што ги нема, познати како халуцинации.
Ран знак на деменција што се појавува веќе во триесеттите
Деменцијата се карактеризира со многу и ненадејни промени во расположението. Денес се повеќе се зборува за деменција со пад на когнитивните способности, особено поради случаите на познати луѓе, на пример Брус Вилис. Иако деменцијата во основа се смета за болест на староста, симптомите можат да предупредат за нејзиниот ризик многу порано – токму на ова привлекува внимание една студија од 2022 година.
Во нивната студија на повеќе од 600 средовечни субјекти (на возраст од 35 до 64 години) и 2.600 испитаници на возраст од 79 и повеќе години, истражувачите од Универзитетот во Бирмингем откриле дека оние кои често страдаат од кошмари се изложени на значително поголем ризик од деменција. Врската е навистина шокантна: барем еден лош сон неделно во средните години нè прави четири пати повеќе склони кон когнитивно опаѓање. Кај повозрасната група, истиот феномен ги удвојува шансите за подоцна да се развие деменција.
Важно е да се додаде дека не се работи само за лоши соништа, туку и за кошмари кои го плашат човекот – тоа влијае на приближно 5 проценти од возрасната популација. Измачувачките кошмари можат да бидат предизвикани од стрес и анксиозност, но интересно е што оваа појава се поврзува и со појава на Паркинсонова болест. Според истражувачите, едно можно објаснување би можело да биде дека лошиот квалитет на сон доведува до акумулација на одредени протеини поврзани со деменција, додека друга теорија сугерира дека истата генетска промена може да нè предиспонира за двата феномени.