Неодамнешното искуство даде впечаток дека „пукањето“ на пазарни балони доведува до економски шокови. Сепак, тоа не е нужно точно. Високите цени на некои акции денес – производители на електрични автомобили, чиста енергија и канабис – секако претставуваат закана за богатството на нивните сопственици. Дури и да имаше поширок блон на пазарот, ова можеби не значи целосна катастрофа, пишува Џејмс Мекинтош за The Wall Street Journal.
Искуството во последните неколку децении го сугерира спротивното. Јапонија сè уште е исплашена од балонот на пазарот на недвижнини и на акциите од 80-тите години на минатиот век, а „Дотком“ балонот предизвика огромни загуби, создавајќи светска криза.
Сепак, не се сите балони исти. Економските опасности од балоните на берзата доаѓаат од луѓе кои позајмуваат пари за да купат акции и од прекумерни инвестиции на компании. Кога балонот ќе пукне, некои акционери се принудени да ги намалат трошоците или да банкротираат. Компаниите кои се соочуваат со барања од инвеститорите за поврат мора да отпуштат вработени и да ги ограничат нивните инвестиции.
Ништо од ова не е факт за очигледно надувување на балонот во акциите на некои претпочитани компании во моментов. Тесла се цени толку високо што сега е петта по големина компанија според пазарната капитализација во САД. Дури и ако уделот на производителот на електрични автомобили нагло падне, ова ќе има занемарлив ефект врз економијата, бидејќи работењето на компанијата е ограничено. Покрај тоа, Тесла се финансира главно со приватен капитал, така што неjзиниот неуспех нема да започне домино од банкарски пропаѓања. И додека акционерите на Тесла би страдале во такво сценарио, нема причина да се очекува дека тоа ќе фоведе до колапс на економијата.
Најблискиот ваков случај на раст на цената на акциите на Тесла не е „Дотком“ балонот, туку манијата по велосипедите во Велика Британија во 90-тите години на минатиот век, рече Мекинтош. Велосипедите беа електрични автомобили од тоа време – пробивот кај гумите и технологијата на нивниот развој ги претвори во удобен и еколошки превоз, иако сепак скап. Инвеститорите се свртуваат кон овие акции, што доведува до нови откритија во секторот, особено околу Бирмингем. За време на врвот, патентите поврзани со велосипеди држеа 15 проценти од сите издадени патенти.
Половина од компаниите за велосипеди кои се приклучуваат на пазарот пропаѓаат пред крајот на деценијата. Шпекулантите кои ги зголемуваат цените на акциите на овие производители се погодени кога акциите паѓаат за 71% во споредба со нивните врвни вредности за само 18 месеци. Регионалната економија, исто така, чувствува влијание кога цените на акциите паѓаат, но Велика Британија како целина едвај ги чувствува ефектите од овој колапс и остатокот од пазарот останува непогоден.
Но, што би се случило денес ако шпекулациите влијаат не само на Тесла, туку и на целиот пазар? Според Макинтош, кај акциите на големите технолошки компании, вклучувајќи ги „Епл“, „Амазон“, „Мајкрософт“ и „Фејсбук“, нема балон, бидејќи нивната голема капитализација лесно може да се поврзе со низок принос на обврзници. Сепак, дури и ако рејтингот на компаниите се покаже како превисок и овие сектори пропаднат, тешко дека ова ќе го удри пазарот толку силно.
Сигурно е дека инвеститорите ќе изгубат пари, но, со неколку исклучоци, овие компании не издаваат долгови или нови акции за да ги финансираат своите инвестиции. Ако цените на акциите на Apple се преполоват, тоа нема да биде важно за основната дејност на компанијата. Ова е различно од ситуацијата со „Дотком“ балонот, што ги принуди компаниите да ги намалат трошоците кога пазарот пропадна и тие ја изгубија можноста да издаваат скапи нови акции.
Секако, постојат ризици пред пазарите. За разлика од претходните ситуации, Федералните резерви не можеа да помогнат толку лесно сега, бидејќи клучните каматни стапки се веќе на историски ниски нивоа. Откако поширокиот пазар го почувствува влијанието на пукањето на „Дотком“ балонот, Федералните резерви на САД ги намалија каматните стапки од 6,5 на 1,75%, помагајќи и на економијата да се заштити од пошироки падови.
Корпоративниот долг е, исто така, невообичаено висок. Послабите компании се позајмија за да ја преживеат блокадата поради пандемијата, додека посилните компании се позајмија за да откупат акции. Поради ниските каматни стапки, долгот е подостапен од кога било, но ако пазарите ја изгубат довербата, може да биде потешко и поскапо за негово финансирање.
Големиот пад на цените на акциите може да се прелее во економијата, правејќи ги луѓето да се чувствуваат посиромашни и да трошат помалку.
На крајот на краиштата, довербата е од фундаментално значење. Повеќето вработени нема да бидат директно погодени од големото намалување на цените на акциите, бидејќи релативно мал дел од нив поседуваат хартии од вредност и покрај ланскиот трговски бум. Сепак, цените на акциите внимателно ги следат медиумите и компаниите, така што колапсот може да ги засени пошироките ставови, натежнувајќи на деловната доверба и потрошувачите и соодветно да ги намалат трошоците.
Во меѓувреме, порано во понеделникот, стана јасно дека производителот е близу до договор за формирање фабрика за автомобили во Индија, отворајќи нова можност за раст по решавањето на производството во Кина, пишува Блумберг.
Тесла ја избра Карнатака, јужна држава чиј главен град е Бенгалуру, за прва фабрика, рече портпаролот за време на викендот. Производителот на автомобили преговара со локалните власти веќе шест месеци и според изворите, активно размислува да составува автомобили таму.
Компанијата бара соодветни недвижнини во регионот и планира да формира единица за истражување и развој, според луѓето кои сакаат да останат анонимни. Тесла се фокусираше на регионот бидејќи се очекува да стане центар за таленти во областа на електричните возила и вселенската индустрија, додаваат тие.