Повеќето образовани работници работат далечински скоро една година, но некои едвај чекаат да се вратат во канцелариите, додека други се надеваат дека ќе продолжат да работат од дома. Без оглед во која група спаѓате, едно прашање виси над сите – како всушност ќе изгледа работата по пандемијата? Дали нашата структура ќе се врати во предпандемиски денови и осумчасовно работно време пет дена во неделата? Можеби ќе може, можеби нема. Некои компании имаат намера да ги враќаат вработените назад во канцелариите, но во исто време се повеќе и повеќе вработени сакаат нов вид хибридна работа во иднина – мешавина од канцелариско присуство и работа од далечина, пишува Би-Би-Си.
Додека некои од овие предлози за промена на работната структура едноставно се фокусираат на флексибилноста на вработените, други се подраматични. Некои експерти за продуктивност сугерираат да се оддалечите од поимот петдневна работна недела или нормално работно време или воопшто на работното место. Доколку компаниите и работниците се согласат за овие големи идеи, тие ќе создадат свет на работа што ќе изгледа значително поразлично од пред една година.
Три дена во канцеларија, два дена работа од далечина и два дена слободни
Ова е премиса од новиот предлог за работна структура „3-2-2“ од тројца експерти: Лорен Хоу, Ешли Виланс и Џохен Менгес. Клучниот акцент е ставен на флексибилноста, бидејќи работниците ги избираат поставките што најмногу им одговараат и ги обликуваат своите работни денови според нивните распореди.
„Вработените ја ценат флексибилноста што ја стекнаа за време на пандемијата и сакаат уште повеќе во иднина“, вели Виланс, доцент по преговори, организација и пазари на „Харвард Бизнис школа“.
Иако се очекува работодавците да продолжат да бараат работна недела од пет дена, претежно од понеделник до петок, клучот за моделот „3-2-2“ е да им се овозможи на вработените да изберат каде ќе работат.
Секоја канцеларија има различен пристап
„Компаниите ќе ја следат флексибилноста што ќе ги земе предвид безбедносните ризици за Ковид-19, преференциите на вработените и ќе разговара за тоа кои активности треба да се извршуваат преку лични интеракции“, смета Виланс, додавајќи дека моделот 3-2-2 во различни организациите ќе изгледаат поинаку, особено во големите компании каде што истовремената координација на повеќе работници може да биде комплицирана. Но, поентата останува иста – почитување на преференциите на вработените, додека се одржуваат нивоата на соработка и продуктивност.
„Секоја канцеларија има различен пристап, но општата идеја е да размислиме кога да ги охрабриме вработените да дојдат во канцеларијата за да се олесни рамнотежата помеѓу работата и животот и да се зголемат креативните и неформални социјални интеракции помеѓу вработените“, објаснува Виланс.
Концептот за четиридневна работна недела не е нов, некои компании ширум светот играат и експериментираат со идејата во последните неколку години. Овој предлог е во сила од 70-тите години на минатиот век и се спроведуваше спорадично во последните децении и имаше променлив успех. Но, работниците во пандемијата се надеваат дека ваквите решенија ќе бидат пореални отколку порано.
Многумина открија дека работата од далечина може да биде поефикасна и повеќе не им се потребни цели пет работни дена за да се заврши работата. Истражувањето на американската веб-страница FlexJobs покажа дека 51 процент од испитаниците сметаат дека се попродуктивни дома, дури и вработени родители.
Ако работиме повеќе часови отколку што е потребно, тоа може да има штетни ефекти
Делумно, оваа зголемена продуктивност може да се должи на подобар фокус, без врева и врева на колегите. Но, вториот елемент може да биде тоа што едноставно нема доволно работа за цели пет работни дена, така што вработените едноставно поминуваат време во канцелариите, но притоа тие често не се продуктивни. Ниту ова не е ново тврдење. Дејвид Грабер, професор по антропологија на Лондонското училиште за економија, ја посочи оваа тема уште во 2018 година во својата книга Bullshit Jobs. Покрај тоа, ако работиме повеќе часови отколку што е потребно, тоа може да има и штетни ефекти, како што се намалена продуктивност и последици на менталното здравје.
Напредокот во четиридневната работна недела не е само сон управуван од пандемија, туку Ковид-19 поттикна неколку компании да ја прифатат оваа стратегија. Во декември, Унилевер Нов Зеланд воведе четиридневна работна недела.
„Нашите вработени работат 80 проценти од времето, добиваат 100 проценти од својата плата и се 100 проценти продуктивни. Нема општ образец, но работниците избираат кога сакаат да бидат слободни. Целта е да се создаде нов начин на размислување за продуктивноста, поттикнување флексибилност и подобро здравје“, вели Ник Бангс, директор на Унилевер Нов Зеланд.
Овие два пристапа претставуваат многу различно преиспитување на нашата работа: 3-2-2 ја нагласува флексибилноста за време на 40-часовна работна недела, додека четиридневната работна недела ја одржува структурата, но со помалку време за работа. Кој модел ќе преовлада? Се разбира, тоа е тешко да се каже. Трајните последици од пандемијата ќе продолжат да ги менуваат не само нашето размислување и вредности, туку и очекувањата од работодавците. На начин 3-2-2 може да изгледа пореално со оглед на тоа што работниците бараат поголема флексибилност, што таквиот пристап во голема мера го нуди. Но, овој предлог сè уште не го видовме на дело во голем обем, додека во некои компании веќе постои четиридневна работна недела, а други го разгледуваат овој пристап.
И четиридневната работна недела има свои критичари
Сепак, има луѓе кои не сакаат да ги демонтираат сите типични структури на работниот ден, верувајќи дека промената може да и даде предност на конкуренцијата, да ги остави клиентите да чекаат одговор, да наштетат на здравјето на работниците, па дури и да го потопат корпоративниот свет каков што го знаеме.
Во минатото, некои компании, кои прифатија флексибилност и работа од далечина, сфатија дека овој потег е погубен во однос на нивната продуктивност и резултати. Извршната директорка на Yahoo, Мариса Маер ги укина ваквите иницијативи во 2013 година и ги принуди вработените да се вратат во традиционалните структури. Слично на тоа, четиридневната работна недела има свои критичари.
Зборувајќи за „Би-Би-Си Бизнис Дејли“ во декември, Марк Ефрон, претседател на глобалната компанија за човечки ресурси The Talent Strategy Group, рече: „Се чини дека на некој начин ги наградуваме луѓето за неефикасност. Исто како да им кажуваме дека им дадовме четиридневна работна недела затоа што што непотребно губеа време“. Тој всушност тврди дека работниците можат да ја завршат работата за четири дена наместо за пет само затоа што не работат со 100 процентен капацитет.
Дури и поборниците на моделот 3-2-2 и четиридневната работна недела признаваат дека плановите имаат недостатоци и проблеми.
„Организациите ќе треба внимателно да размислат како да го структурираат времето во канцелариите, така што вистинските луѓе од специфични оддели ќе дојдат на работа истовремено. Покрај тоа, на лидерите и организациите останува да ги координираат распоредите за никој да не биде изоставен“, објаснува Виланс.
И Бенгс од Унилевер вели дека четиридневната работна недела мора да има видливи придобивки, во спротивно сето тоа ќе заврши во експеримент, кој треба да заврши во неговата компанија во декември 2021 година.
„Овој тест не е за компромитирање на растот на деловната активност во корист на работниците или обратно. За да биде ова успешно, ние мора да постигнеме големи деловни резултати, нашите вработени мора да имаат умствена и физичка енергија за да бидат на висина на задачата на работа и нашите клиенти мора да го добијат истото ниво на одлична услуга со која сме горди“, рече Бенгс.
Што и да се случи во Нов Зеланд, извршниот директор на Унилевер, Алан Џоуп, вели дека компанијата никогаш нема да се врати во структурата на петдневната канцелариска недела како пред пандемијата, бидејќи сега му изгледа многу старомодно.
Како и многу други работи во нашиот секојдневен живот, одговорот сè уште не е едноставен. Но, едно е сигурно – начинот на кој работиме никогаш повеќе нема да биде ист ист, заклучува Би-Би-Си.