Наглото закрепнување на цените на храната предизвикува загриженост за инфлацијата и потенцијалните немири во некои земји во развој. Складирање, логистички тешкотии и суво време ги туркаат нагоре пазарот на пченица, соја, ориз и пченка.
Земјоделскиот индекс „Блумберг“ порасна за повеќе од 30% од најниската точка во јуни на максимум две и пол години, додека индексот на храната на Организацијата за храна и земјоделство достигна шестгодишен максимум во ноември.
Сојата, клучна состојка во добиточната храна и важен извор на растително масло, се тргува со нешто помалку од 13 долари за бушел (0,04 кубни метри), а трговците очекуваат зголемување на цената за прв пат во последните шест години.
Во 2007-2008 година, силната суша ги зголеми цените и предизвика проблеми во производството на храната во некои африкански земји. Забраната на Русија за извоз на пченица во 2010 година, исто така, доведе до скок на цените на храната на Блискиот исток, придонесувајќи за арапските немири. Сега некои се загрижени за можен Ковид шок, кој може да влијае на некои од поранливите земји.
„Вистинскиот импакт е пристап до храна. Луѓето ги губат своите приходи, загрижени се и ова е совршен рецепт за социјални немири“, рече Абдолеза Абасијан, виш економист за храна во Обединетите нации.
Прашањето не е недостиг на храна во моментот – житарките и маслодајните семиња имаат постигнато релативно добра жетва во последните неколку години, што овозможува акумулација на залихи. Аналитичарите се загрижени дека повисоките цени во услови на економски стрес носат проблеми, особено за посиромашните земји и наспроти позадината на економскиот бум во Азија, што ја зголемува побарувачката за житарици и соја.
„Инфлацијата на храната е последното нешто што на владите им е потребно во моментов“, рече Карлос Мера, аналитичар во „Rabobank“.
Fitch Solutions очекува поскапа земјоделска стока, бидејќи патувањето и трошоците ќе се вратат на нормалното ниво, што ќе ја зголеми побарувачката од хотелската и ресторанската индустрија поради зголемената доверба на потрошувачите.
Различни влади што ги намалуваат резервите на храна, исто така, го туркаат растот на пазарот.
Кина е особено голем купувач на сè, од пченка до ориз. Властите ги искористија своите резерви за да го намалат зголемувањето на цените за време на пандемијата и да ги надополнат своите стратешки резерви. Враќањето на стада свињи по уништувањето предизвикано од африканска чума значи и обнова на житарките што се користат за добиточна храна.
На пример, на пазарот на пченка, пекингшката канцеларија на Министерството за земјоделство на САД неодамна повеќе од тројно ги зголеми прогнозите за увоз на Кина за реколта 2020-2021 од 7 милиони тони на 22 милиони тони. „Потребен е значителен увоз на пченка за да се задоволи побарувачката, истовремено контролирајќи го натамошното зголемување на цените и одржувајќи ги залихите во 2021 година“, соопшти бирото.
Набавките на пченица од северноафриканските земји одат во чекор. Пченица, барем во моментот, има во изобилство, а земјите-увознички исто така имаат залихи.
Сепак, загриженоста за снабдување ги разгорува биковите на пазарите со жито. Сувото време влијаеше и на посевите ширум светот, особено во Јужна Америка. Таму земјоделците се борат со недостаток на дожд и многумина мораат да ги изораат своите полиња со исушени култури.
Цената на пченката достигна максимум во шест години, и иако цената на пченицата е под највисоката вредност оваа година, сепак се тргува со 6 долари за буш – последен пат забележана во 2014 година поради руската суша, една од водечките во светот извозници. Исто така, постои загриженост дека Москва нема да одлучи повторно да го ограничи извозот.
Цените на оризот, кои скокнаа откако производителите на југоисточна Азија се заканија дека ќе ја ограничат продажбата во странство на почетокот на пандемијата, останаа високи поради тешкотиите во логистиката и купувањето од Кина. Застојот на пристаништата и недостатокот на контејнери доведоа до двојно зголемување на времето на испорака во некои случаи, што го загрижи пазарот, според Френк Гуверн, главен оперативен директор на Rice Exchange, дигитална платформа за трговија со ориз.
„Цените на товарите се зголемија двојно. Луѓето чекаат и три до четири месеци за своите нарачки, што додава на притисок врз пазарот“, рече тој.
Хеџ фондовите и другите шпекуланти, исто така, купија намирници во втората половина на 2020 година, што додаде тензии на пазарите. На крајот на октомври, шпекулантите имаа рекордни нето „долги“ позиции во фјучерсите и опциите за земјоделски производи по невидени 22 последователни недели. Некои од нив ги повлекоа своите профити, додека други ги држеа своите позиции.
Иако цените на меѓународните пазари се пониски отколку во 2009 и 2010-2012 година, храната се очекува да биде точка на притисок за помалку развиените земји.
„Ако [луѓето] сфатат дека вакцината нема да ги реши проблемите во блиска иднина и немаат храна, тогаш работите може да излезат од контрола“, предупреди Абасијан од ФАО, предвидувајќи нестабилност следната година.