Во најголем дел, компјутерските чипови остануваат невидливи, но тие се во основата на сите електронски гаџети што не опкружуваат. И кога нивните залихи се ограничени, ова може да го запре производството на низа други производи, забележува Би-Би-Си.
Минатата година имаше мало навестување за сличен проблем кога гејмерите се мачеа да купат нови графички картички, „Епл“ мораше да го одложи лансирањето на својот „Ајфон“, а најновите конзоли „Хбокс“ и „Плејстејшн“ не може да ја задоволат побарувачката на потрошувачите.
Потоа, непосредно пред Божиќ, се покажа дека воскреснатата автомобилска индустрија се соочува со катастрофа што некои луѓе ја нарекуваат „чипагедон“. Новите автомобили често вклучуваат повеќе од 100 микропроцесори, а производителите едноставно не можеа да ги набават. Оттогаш, една технолошка компанија по друга предупредува дека и тие се соочуваат со ограничувања. Самсунг, на пример, се обидува да ги исполни нарачките за мемориските чипови што ги произведува за свои и странски производи. Куалком, кој прави процесори и модеми кои напојуваат многу од водечките модели на паметни телефони и други производи за потрошувачка технологија, го има истиот проблем.
Влијанието на пандемијата
Како и многу други негативни промени во светот во последната година, коронавирусот е делумно виновен и овој пат. „локдаунот“ ја потикнува продажбата на компјутери и други уреди што им овозможуваат на луѓето да работат од дома. Покрај тоа, потрошувачите се опремени со други нови дигитални уреди за да го пополнат своето слободно време.
Автомобилската индустрија беше меѓу првите што забележаа голем пад на побарувачката и намалени нарачки, како резултат на што производителите на чипови беа принудени да ги менуваат своите синџири на производство.
Но, тогаш, во третиот квартал од 2020 година, продажбата на автомобили се опорави побрзо од очекуваното, додека побарувачката за потрошувачка електроника продолжи да опаѓа.
5G инфраструктура
Градењето на 5G инфраструктура исто така ја зголемува побарувачката за чипови. Хуавеи направи голема нарачка, за да има залихи пред трговските ограничувања во САД да го прекинат пристапот на технолошката компанија до витални компјутерски чипови. Спротивно на тоа, автомобилската индустрија има релативно ниска маржа и нема тенденција да прави залихи, што сега ја остава во неповолна положба.
Неодамна, ТСМЦ и Самсунг, водечките производители на чипови, потрошија милијарди за да создадат нов, исклучително софистициран процесор со 5 нанометри за да ја зголемат моќноста на најновите современи производи. Но, аналитичарите велат дека секторот страда од недоволно инвестиции.
„Повеќето фабрики за чипови објавија слаб профит, ниски маржи и високи стапки на долгови во последните неколку години“, се вели во неодамнешниот извештај на „Контрапоинт рисрч“.
„Во однос на профитабилноста, тешко е да се размисли за изградба на нова фабрика за помали леарници“, се вели во извештајот. И многу постојни производители на чипови ќе одговорат на дополнителна побарувачка со зголемување на нивните цени.
Ефектите
Аналитичарот Ричард Виндзор не очекува да се реши проблемот со недостиг на чипови барем до јули оваа година, но други колеги сугерираат дека може да трае подолго.
„Очекуваме ограничувањата во снабдувањето во индустријата за полупроводници да бидат само делумно ослободени во втората половина на 2021 година, при што некои залихи веројатно ќе бидат ограничени и во 2022 година“, се вели во истражувачката белешка на Банката на Америка.
Анонимен производител на чипови за „Волстрит журнал“ рече дека доцнењето во испораката е толку големо што, на пример, нарачките направени денес не може да се исполнат дури 40 недели подоцна.
Ова може да има сериозни последици.
Консалтинг фирмата „АликсПартнерс“ проценува дека автомобилската индустрија ќе изгуби 64 милијарди долари од продажбата бидејќи ќе мора да го намали производството. Сепак, оваа сума мора да се види во контекст на секторот, кој обично генерира околу 2 трилиони долари годишно од продажба.
Монопол
Постојат и геополитички последици.
Соединетите држави сè уште го предводат развојот на самите дигитални уреди. Но, Тајван и Јужна Кореја доминираат во индустријата за чипови.
Економистот од „Ломбард“, Рори Грин, проценува дека двете азиски земји сочинуваат 83% од глобалното производство на процесори и 70% од мемориските чипови.
„Бидејќи ОПЕК беше наменета за нафта, Тајван и Јужна Кореја се скоро монопол во производството на чипови“, напиша тој, додавајќи дека нивниот удел на пазарот расте понатаму.
Ова предизвика загриженост во САД, каде лоби група ја нарече тековната криза „рано предупредување за опасност за идниот недостиг на снабдување“.
Група од 15 сенатори му пишаа на претседателот Бајден, повикувајќи го да преземе активности за „стимулирање на домашното производство на полупроводници“.
Но, можеби најпогодена земја е Кина, која произведува повеќе автомобили од која било друга земја. Истражувачката фирма ИХС предвидува дека последица за Кина ќе биде производство на 250.000 автомобили помалку во првите три месеци од годинава.
Пекинг долго време сакаше да ја направи земјата понезависна од полупроводници. Но, САД презедоа чекори за блокирање на локалните компании кои користат американско знаење како да го сторат тоа, со образложение дека тие ја снабдуваат кинеската војска. Сегашната криза ќе им даде шанса на кинеските лидери да ги удвојат своите напори.
„Поскапо“
Засега, потрошувачите кои планираат да купат електронски уреди треба да имаат предвид неколку работи.
Времето кога чекате одреден модел на автомобил да се појави на пазарот, ќе се зголеми, а некои технолошки производи може да станат потешки за пристап.
Најголемите играчи на пазарот, како што се Самсунг и Епл, имаат куповна моќ да осигурат дека тие имаат приоритет. Но, помалите компании можат да бидат засегнати премногу.
„Ова значи дека производите можат да поскапат – или барем не поевтино со текот на времето, како што обично се случува“, рече Бен Вуд од CCS Insight.
„И снабдувањето ќе биде ограничено. Значи, ако има производ што навистина сакате да го поседувате, не одложувајте долго, надевајќи се дека неговата цена ќе се намали“.